آینده تنش هسته ای ایران و آمریکا

دغدغه ای که این روزها درباره آن بحث می شود این است آمریکا چگونه اطمینان پیدا خواهد کرد تهران به سلاح هسته ای دست پیدا نمی کند؟ و مطمئن می شود که پروژه ساخت سلاح هسته ای ایران را به تاخیر انداخته است.

قبلا درباره تحولات سیاسی ایران و منطقه نکاتی را مطرح کردیم که از آغاز جنگ ایران و عراق راهبردی که ایالات متحده آمریکا دنبال کرده برای جلوگیری از تقویت قدرت نرم و نفوذ سیاسی و امنیتی در شبه جزیره عرب بود

آمریکا نه موافق پیروزی ایران بود و نه ماندن صدام رو میخواست هرچند حمله آمریکا به عراق با موفقیت انجام شد و رژیم صدام سرنگون شد اما ایران اجازه شکل گیری دولت کاملا همسو با آمریکا در عراق را نداد و در این امر موفق عمل کرد ایران نگران حضور آمریکایی ها در مرزهای غربی خود بود

با این وجود از گروه های شیعه حمایت کرد و توانست جاپای خوبی در تحولات سیاسی عراق باز کند

ایران نگران حضور آمریکایی ها در مرزهای افغانستان هم بود با اینکه دو سال قبل از حمله آمریکا به افغانستان ایران و ایالات متحده همکاری های امنیتی برای حمایت از احمدشاه مسعود داشتند اما با آغاز لشگرکشی آمریکا به افغانستان ایران به حمایت از طالبان پرداخت

اما در افغانستان نتوانست موازنه قدرت را با آمریکا مشابه آنچه در عراق انجام داده ایجاد کند. ظهور تروریسم در عراق و سوریه و حمایت های عربی و غربی هم نتوانست ایران رو از شبه جزیره عرب عقب براند

برای تسلط و نفوذ بر شبه جزیره عرب و خلیج فارس به عنوان هارتلند انرژی و ژئوپلیتیک برتر عراق نقش بسیار کلیدی برای آمریکا و ایران داشت

حضور ایران در عراق و سوریه و لبنان دغدغه مشترک آمریکا،عربستان و اسرائیل می شود؟مساله این است که با حضور استراتژیک ایران در منطقه چه باید کرد حضوری که منافع کلان آمریکا و منافع منطقه رژیم صهیونیستی و عربستان رو تهدید کرده است؟ پرسشی که این روزها پاسخ روشن تری به خود می بیند،آینده قدرت در خاورمیانه با همه شاخص های ممتازی که دارد ارزش چنین آوردگاه تاریخی را برا ایالات متحده دارد.

فشارهای اقتصادی به اوج می رسد و در سال ۲۰۱۵ مذاکرات چند ساله ایران و پنج به اضافه یک نتیجه می دهد

و توافق هسته ای و قطعنامه ۲۲۳۱ و تصویب برجام در شورای امنیت شکل می گیرد هر یک از عربستان و اسرائیل به اقتضای منافع و سیاست های خود مخالف نزدیکی ایران و آمریکا هستند

مساله این است که آمریکایی ها برجام هسته ای را در کنار برجام منطقه ای و موشکی تصور می کردند تا مفهوم امنیت منطقه ای تعریف جدیدی میان قدرت های خاورمیانه پیداکند.

برجام هسته ای به توافق بر سر منطقه و موشکی منتهی نشد و نگرانی های مشترک کشورهای منطقه بیشتر شد و عربستان و اعراب خلیج فارس که بخش زیادی از انرژی دنیا را از خلیج فارس تامین می کردند نگرانی های خود را به آمریکا منتقل کردند آن ها از برجام احساس خیانت داشتند چراکه موازنه قدرت همچنان به نفع تهران است و شبه جزیره عرب همچنان در معرض نفوذ سیاسی و امنیتی و فرهنگی تهران قرار داشت

در نهایت رئیس جمهور فریبکار آمریکا یعنی ترامپ از برجام خارج شد و اون رو بیخود تعبیر کرد البته مرکز مغناطیسی قدرت در آمریکا تصمیم به تغییر بازی گرفت ،حاج قاسم را در عراق ترور می کنند و صلح آبراهام را برای ادغام نرم اسرائیل در سرنوشت منطقه و آینده امنیتی و سیاسی خاورمیانه آغاز می کنند و فشارهای اقتصادی و سیاسی بر علیه تهران شدت بیشتری می گیرد

ایران نیز روابط خود با کشورهای عربی را عادی سازی می کند تعهدات برجامی طبق قانون اقدام راهبردی مجلس کاهش محسوسی پیدا می کند و تهران پهپادهای شاهد خود را برای حمایت از قوای نظامی روسیه وارد جنگ اوکراین می کند و فصل پرتنش با آمریکا و غرب آغاز می شود گام های مهمی که دولت شهید رئیسی برداشت،چنین دولتی نمی توانست چشم اندازی برای تعدیل سیاست خارجی وتعامل با اروپا داشته باشد تا اینکه این سه استراتژی با جنگ خاورمیانه تقارن پیدا کرد و همه چیز بهم ریخت

سوال همچنان باقی است با نفوذ ایران در منطقه چه کنیم؟ با آغاز جنگ روسیه و اوکراین همکاری های ایران و روسیه و حمایت های نظامی و سیاسی و طرح زمستان سخت برای اروپایی ها که جنگ اوکراین را جنگ وجودی برای خود می دانند مذاکرات هسته ای ایران و تروئیکای اروپایی به حالت تعلیق در میاد.

اون هم در دولتی که تمایل جدی برای ادامه مذاکرات هسته ای با غرب را نداشت.

می توان گفت فارغ از عملکرد دولت سیزدهم، از حیث زمانی دولت رئیسی اشتباهی ترین دولت در تاریخ جمهوری اسلامی بود و شرایط منطقه ای و جهانی و مشکلات داخلی ضرورتی را ایجاد کرد که منجر به قدرت گیری نگاه تعدیلی با آقای پزشکیان شد مساله ای که اگر در ظرف زمانی دولت رئیسی و با گزینه بهتری همراه بود توافق هسته ای می تونست ادامه پیدا بکند البته شاید

روایت نگاه تعدیلی توانست استقرار عمیقی بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران پیدا کند

آشکار و نهان رویکرد تعاملی جمهوری اسلامی ایران شفاف است سیاست اعلامی را بیخیال شوید،مهم گام های تعاملی ایران در پرونده خاورمیانه، وعده صادق ۳ و تاکید بر برنامه صلح آمیز خود است این ها تغییرات استراتژیک است و نباید دست کم گرفته شود

منشاء این رویکرد تعاملی محاسبات جدید ،تغییر موازنه قدرت در منطقه و تاثیر میدان بر تصمیمات استراتژیک جمهوری اسلامی ایران است

ترامپ به این می اندیشد که زمان تاثیر گذاری بر تصمیم گیری های سرنوشت ساز در ایران فرا رسیده است و سعی می کند در این مسیر یعنی تحمیل خواسته های حداکثری به تهران گام بردارد

البته نگاه تعدیلی از انتخابات و شهادت ابراهیم رئیسی بر همه چیز سایه می اندازد چیزی شبیه به دور اندیشی یک جراحی امنیتی و نگرانی عمیقی که برخی از آینده ایران پیدا کرده اند و بیت رهبری را برای تغییرات فوری قانع می کنند این جراحی آنقدر مهم بود که پایان 1404 و پیروزی تعدیل در یک وضعیت عادی نیز خیلی دیر بود و رهبر انقلاب در مراسم تنفیذ رئیس جمهور نسبت به آغاز مذاکرات با اروپا چراغ سبز نشان می دهند و عراقچی تلاش ها برای تعدیل تنش ها غرب را آغاز می کند، اما نتانیاهو که سرمست از جنگ خاورمیانه شد و 7 اکتبر را بیست برابر یازده سپتامبر اعلام کرد دستور ترور هنیه را برای توقف سیاست تعدیلی تهران صادر می کند و خاورمیانه با فصل جدیدی از تنش های بی سابقه ای از جمله حادثه پیجرها،حذف فیزیکی همه رهبران سیاسی و نظامی حزب الله به وِیژه سید حسن نصرالله و جنگ جنوب لبنان و در نهایت سقوط بشاراسد روبه رو شد

هدف مهم ترامپ تضعیف قدرت مرکزی ایران با فشار حداکثری و نارضایتی عمومی در ایران، مقابله با قدرت باقی مانده گروه های مقاومت در منطقه و برنامه هسته ای و سلاح های دوربرد ایران است.

آمریکا در توافقنامه برجام دقیقا به دنبال مهار المان های قدرت ایران بود تا هسته ای و موشکی و برنامه منطقه ای را در یک توافق جامع بگنجاند این اتفاق محقق نشد

ایالات متحده آمریکا الگوی منطقه ای جدیدی را در حوزه امنیت و تجارت و شریان های دریایی کشورهای خلیج فارس تعریف می کند

پروژه آبراهام و عرب مد دو ضلع ایجابی آن برای انضمام اسرائیل در

آینده خاورمیانه است که قراره اعراب و اسرائیل ناتوی منطقه ای خاورمیانه را تشکیل دهند ضلع سلبی آن نیز حذف قدرت محور مقاومت،تعطیلی برنامه هسته ای تهران و حذف سلاح های دور برد ایران است که مفهوم صلح در امنیت ملی آمریکا در خاورمیانه را تشکیل می دهد.

ترامپ می داند ، ترس همیشه منجر به وادادگی و اعمال محتاطانه نمی شود بلکه گاهی طرف مقابل روا خارج از محاسبات رایج، دیوانه می کند و همه چیز را بهم می ریزد

ترامپ در همه مراحل تنش با ایران فعالانه دشمنی خواهد کرد و از فرصت های نقطه ای و کلان صرف نظر نمیکند فرصت هایی که بر آمده از تضعیف قدرت مرکزی و شکاف های اجتماعی و تضعیف قدرت منطقه ای است.

منطق قدرت می گوید در وقت جنگ باید جنگید مذاکره و تعدیل نقش پشتیبان برای مدیریت تنش است اما صحنه می گوید اقتضائات جدیدی شکل گرفت و حال که موازنه قدرت در خاورمیانه تا حدود زیادی به نفع اسراییل و امریکا تغییر کرده است و فشار حداکثری نیز آغاز شده است پس حمله به زیرساخت های هسته ای ایران به صورت جدی امکان پذیر است.

ترامپ صحنه گردانی می کند و توپ را در زمین ایران می اندازد و دعوت به مذاکره می کند توافقی که مساوی با تغییر ماهیت و اصول جمهوری اسلامی ایران است ترامپ می گوید تهران باید موشکی،هسته ای و منطقه ای مسائلی است که ترامپ در ذیل توافق جامع پیگیر آن خواهد بود عدم توافق بر سر مسائل منطقه ای و هسته ای و موشکی منجر به افزایش تنش های سیاسی و امنیتی ،افزایش فشارهای اقتصادی و تورم و قطع فروش نفت و اعتراضات اجتماعی(فشار حداکثری) و تنش هسته ای با اسرائیل و آمریکا خواهد شد و تبعات عمیقی برای آینده جمهوری اسلامی ایران و تغییر رژیم خواهد داشت در واقع پیش شرط ترامپ برای توافقنامه جامع امضای همان تکه کاغذی است که شینزو آبه فقید برای رهبر انقلاب آورد

باید دید کسانی که نسخه جراحی عمیق را با نگاه تعدیلی آغاز و از پیروزی ترامپ نیز استقبال کردند تا چه اندازه این اجازه را دارند پروژه خود را پیش ببرند و با آمریکا بنشینند بر سه مساله هسته ای منطقه ای و موشکی مذاکره کنند پروژه ای به قیمت عقب نشینی تاکتیکی و موقت از برخی مسائل برای مصلحت وجودی نظام… خروجی این مذاکرات می تواند این باشد که تنش ها در ذیل توافق جامع ادامه پیدا کند توافقی که بخش بزرگی از قدرت بتواند روایت خائنانه ای از آن داشته باشد

ایالات متحده آمریکا و اسرائیل علاوه بر گزینه نظامی سخت نظامی به خرابکاری و نفوذ در مکان های استراتژیک هسته ای اقدام خواهد کرد تا گام به گام اطمینان حاصل کنند پروسه اختلال به صورت تدریجی انجام می شود تا تهران را از اهرم فشار سلاح هسته ای دور کند.طبق گفته رئیس سازمان انرژی اتمی تهران فقط یک هفته زمان با ساخت سلاح هسته ای فاصله دارد. فاصله ای که هرچقدر به موعد مکانیسم ماشه نزدیک می شود بسیار شکننده و ترسناک خواهد شد.

تغییر دکترین هسته ای تهران زیر دوربین های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و البته داده های دقیق سرویس های اطلاعاتی موساد و سیا می تواند آغازی بر اقدامات پیش دستانه بر علیه تاسیسات هسته ای ایران باشد.

این در صورتی است که تهران قبل فعال شدن مکانیسم ماشه به برنامه هسته ای سرعت بخشد که بعید به نظر می رسد.

تغییر دکترین هسته ای مهم ترین کارت تهران برای مذاکره با آمریکا است،گروسی رئیس سازمان انرژی اتمی می گوید زمان رو به اتمام است.و غنی سازی ایران سه برابر شد و برای ساخت شش بمب اتمی اورانیوم غنی شده دارد،گفته شده بعد از حملات اسرائیل به پارچین بخشی از برنامه هسته ای ایران به ایستگاه فضایی شاهرود و سایت های سمنان منتقل شده است

تهران تلاش می کند به آمریکا بفهماند که توقف مذاکرات هسته ای به نفع هیچ طرفی نیست،آمریکا هم مذاکره با تهران را که کارت تعیین کننده ای به نام سلاح هسته ای قریب الوقوع دراختیار دارد و می خواهد آن را روی میز بگذارد نمی پذیرد و دوگانه حمله به تاسیسات هسته‌ای و خلع سلاح کامل را مطرح می کند تا به تهران اطمینان دهد که این همان تله ای است که رئیس جمهور فریبکار بدنبال آن بود

فعال شدن مکانیسم ماشه عملا تهران را به نقطه پایان همکاری های اطلاعاتی با بازرسان آژانس و حذف دوربین های این سازمان و خروج از ان پی ت و پروتکل الحاقی منتقل می کند

اینجا همان نقطه فوران تنش خواهد بود

فرضیه صلح بزرگ(توافق خائنانه) این است که مذاکرات پنهانی نتیجه بخش باشه و هسته ای و موشکی و منطقه ای در ذیل توافقنامه جامع با محدودیت هایی روبه رو شود که آمریکا به آن خلع سلاح می گوید و رهبری انقلاب اسلامی هم توافق را در یک بازی قدرت به مثابه جام زهر بپذیرد

این هزینه های یک توافق کنترل شده است، در جنگ اراده ها باید به نتیجه کنترل شده تمرکز کرد تا خروجی نامشخص.دلیل آن تجربه یک سال گذشته و وضعیت نظامی و امنیتی ماست.

روی دیگر صلح بزرگ این است که همه چیز در یک نزاع کنترل شده پیش برود

نزاع کنترل شده خواهر خوانده صلح بزرگ است اما آبرومندانه تر که دیگر خبری از جام زهر و توافق خائنانه ای نیست  دقیقا مثل آنچه در لبنان و سوریه به وقوع پیوست که گفتیم آمریکا و اسرائیل از زمین و هوا مانع ما برای حضور در سوریه شدند. این در حالی است که چنین چالشی کاملا پیش بینی شده بود و موضوع عجیبی نبود که آن را محاسبه نکنند.

فرضیه نابودی زیرساخت هسته ای از دو جناح غرب کشور که سیستم پدافندی آن توسط اسرائیل تضعیف شد و سواحل خلیج فارس که این روزها تراکم پدافندی نیروی دریایی سپاه و ارتش شکل گرفته است به این شکل خواهد بود که به مراکز هسته ای دسترسی آسان و چند روزه برای رفت و برگشت هواگردها تا اطمینان کامل از نابودی داشته باشند

نابودی ترکیبی از خرابکاری داخلی و نفوذ و حملات هوایی با موشک های سنگرشکن خواهد بود

ایران نیز در نهایت در پاسخ به این حملات، چند پایگاه نظامی آمریکا و اسرائیل را موشک باران خواهد کرد و نابودی هسته ای خود را تکذیب می کند و با توجه به اینکه صنعت هسته ای ایران بومی سازی شده است از صفر برای راه اندازی آن تلاش خواهد کرد آن چه مهم است این است که تهران در یک جنگ کنترل شده صنعت هسته ای خود را از دست می دهد این روی دیگر صلح حقارت آمیزی است که رهبری انقلاب اسلامی از آن به بی شرافتی تعبیر کردند

دقیقا همان مساله ای که پزشکیان مطرح کرد: تهدید می‌کنند که مراکز اتمی ما را می‌زنند، این مغز بچه‌هاست که مراکز اتمی ما را می‌سازد، ساختمان را می‌توانید بزنید، ولی مغز آنهایی که این مراکز را ساختند نمی‌توانید بزنید. اگر صدتا را بزنند هزارتا ساخته خواهد شدمساله این است که احمدی روشن،علی محمدی شهریاری و فخری زاده و سایر شهدای هسته ای از همان مغزهایی بودند که توسط موساد حذف شدند.

پزشکیان می گوید اگر صدتا هسته ای ما را بزنند هزارتا به جای آن خواهیم ساخت دقیقا همان جنگ کنترل شده است که عرض کردم در این فرضیه گام بعدی را ترامپ و نتانیاهو بر می دارند.

صنعت موشکی ایران ،پاسخ بعدی تهران به گزینه های انتخابی آینده ترامپ و نتانیاهو بستگی دارد

مساله مهمی که بر ساحت های تقابل ایران و آمریکا سایه می اندازد فشار حداکثری است فشاری که صنعت نفت ایران و فروش آن را نشانه می گیرد آمادگی های نظامی سپاه پاسداران و ارتش در خلیج فارس و رزمایش های مختلف و آمادگی های لازم برای مین گذاری ، اعمال محدودیت در تنگه هرمز و توقیف کشتی های نفتی و تجاری قابل تصور خواهد بود. مردم به عنوان رکن اصلی تداوم حیات نظام سیاسی هستند فشار حداکثری سفره و چرخه اقتصادی آن ها را نشانه خواهد گرفت، ایالات متحده آمریکا با نشانه گرفتن فروش نفت ایران و حملات احتمالی به زیرساخت های هسته ای ایران و فشار به خریداران نفت ایران و کشورهایی که با ایرانه مکاری اقتصادی می کنند مردم را به نقطه ای خاص برای تغییرات سیاسی و نا آرامی ها وادار خواهند کرد.

فرضیه سوم این است که جنگ کنترل شده ای در کار نباشد و همه چیز به یک رویارویی کاملا واقعی و عاشورایی تبدیل شود و تنش ها میان ایران و آمریکا و اسرائیل بدون محدودیت و سقف تنش و بدون نتیجه نامشخص شکل بگیرد

ایران و آمریکا در میانه دوگانه صلح بزرگ و جنگ بزرگ سیر می کنند. این سیر کاملا واقعی است و نتایج آن بر آینده خاورمیانه و شکل گیری هژمونی جدید و بازار جهانی انرژی سایه خواهد انداخت ،خلیج فارس در این فرضیه نوسانات بزرگی را به عرضه و تقاضای نفت و گاز و به صورت کلی اقتصاد جهانی منتقل خواهد کرد.